Από απολυμένοι εργαζόμενοι, αυτοαπασχολούμενοι εργοστασιάρχες

Της
Έμμης Καρίμαλη, Ιστανμπούλ
Η υφαντουργία KAZOVA στο Σισλί της Ιστανμπούλ ήταν, μέχρι πριν λίγους μήνες, ένα εργοστάσιο που έβαλε λουκέτο, όπως εκατοντάδες άλλα εργοστάσια στην Τουρκία, αφήνοντας στο δρόμο τους εργαζόμενους. Σήμερα, όμως, λειτουργεί ως αυτοοργανωμένο εργοστάσιο έχοντας πλήρη παραγωγή. Συζητήσαμε με τους εργαζόμενους και αλληλέγγυους, οι οποίοι μας ενημέρωσαν για το νέο τρόπο λειτουργίας του εργοστασίου, το νομικό πλαίσιο που διεκδικείται, τη στήριξης που έχουν δεχθεί οι εργαζόμενοι από την τοπική κοινωνία αλλά και από όλο τον κόσμο.

Έφυγαν με άδεια, γύρισαν άνεργοι

Λίγο καιρό προτού ανακοινωθεί η χρεωκοπία του εργοστασίου, έρχονταν συχνά στο χώρο εισαγγελείς και ασφαλιστές. Όταν οι εργαζόμενοι ζήτησαν εξηγήσεις, τον περασμένο Δεκέμβρη, ο εργοδότης τους τους ανακοίνωσε πως το εργοστάσιο θα πουληθεί και οι ίδιοι θα αποζημιωθούν. Στις 31 Ιανουαρίου δόθηκε σε όλους μια βδομάδα υποχρεωτικής άδειας, προκειμένου να λυθεί το ζήτημα. Όταν όμως επέστρεψαν οι εργαζόμενοι, παρέλαβαν ένα χαρτί από τους δικηγόρους του εργοστασιάρχη, σύμφωνα με το οποίο δεσμευόταν πως θα αποζημιωθούν όλοι εν καιρώ. Οι εργαζόμενοι αρνήθηκαν να υπογράψουν την απόλυσή τους και, με τη βοήθεια της Ένωσης Δικηγόρων, προσέφυγαν στο δικαστήριο, διεκδικώντας τα δικαιώματά τους. Στις 27 Φεβρουαρίου πραγματοποίησαν την πρώτη πορεία στο κέντρο της πόλης και συνέχισαν να διαδηλώνουν κάθε Τετάρτη στην Ιστανμπούλ και κάθε Κυριακή έξω από το σπίτι του εργοστασιάρχη. Στις 28 Απριλίου κατέλαβαν το κτίριο και ύστερα από 72 μέρες κατάληψης αποφάσισαν να επανεκκινήσουν την παραγωγή, έχοντας εμπνευστεί όπως λένε, από το παράδειγμα της Αργεντινής.
Εκείνη τη μέρα, 29 Ιουνίου, η εργοδοσία προσπάθησε για πρώτη φορά να επικοινωνήσει μαζί τους, λέγοντάς τους πως θα τους αποζημιώσει σε πενήντα μέρες αν εγκατέλειπαν τις εγκαταστάσεις, τις οποίες είχε ήδη βρει αγοραστή να πουλήσει. Οι εργάτες αρνήθηκαν και δήλωσαν πως θα μεταφέρουν τα μηχανήματα σε ασφαλές μέρος, σε αντίθεση με εκείνους που έρχονταν μέσα στη νύχτα να πάρουν και να ξεπουλήσουν ό,τι ήταν χρήσιμο. Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς, η αστυνομία τους σταμάτησε, μετά από μήνυση του εργοδότη για κλοπή της περιουσίας του. Η μεταφορά ακυρώθηκε, ύστερα από παρέμβαση του εισαγγελέα, και η αστυνομία αποσύρθηκε.

Η παραγωγή στα χέρια των εργαζομένων

Οι διαδικασίες για την πώληση του στοκ εμπορεύματος προκειμένου να μαζευτούν λεφτά για τις πρώτες ύλες και για την επισκευή των μηχανημάτων τελείωσαν πριν λίγο καιρό και τώρα οι 16 -μέχρι στιγμής- εργαζόμενοι έχουν μπει κανονικά στη διαδικασία παραγωγής και πραγματοποιούν ανοιχτές συνελεύσεις κάθε Τετάρτη.
Στόχος τους είναι να δημιουργήσουν συνεταιρισμό έχοντας τη δυνατότητα να συνεχίσουν ακόμα και σε άλλες κτιριακές εγκαταστάσεις, καθώς και να συμμετέχουν στη δημιουργία ενός δικτύου με αυτό το μοντέλο παραγωγής. Μέρος των χρημάτων που συγκεντρώνουν, άλλωστε, σκοπεύουν να το διαθέτουν στη στήριξη αντίστοιχων τέτοιων εγχειρημάτων ή ανθρώπων που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η ένωση εργατών της Τουρκίας δεν έχει στηρίξει με κανέναν τρόπο τους εργαζόμενους της KAZOVA. Ο αγώνας τους, όμως, έχει αρχίσει να συνδέεται και με άλλα κέντρα αγώνα στη χώρα.
Η σύνθεση των αρχικά δώδεκα εργατών από ιδεολογικής πλευράς, ήταν ενδιαφέρουσα αφού μόνο ένας τους είχε επαφές με την αριστερά. Έτσι, όταν ξεκίνησαν τις συζητήσεις για το μέλλον του αγώνα τους, επικρατούσε φόβος καθώς οι περισσότεροι δεν είχαν φανταστεί ποτέ ότι θα είχαν τη δυνατότητα να ξεκινήσουν κάτι τέτοιο. Η διαδήλωση της πρωτομαγιάς όμως και τα γεγονότα του πάρκου Γκεζί, με την τρομερή καταστολή που αντιμετώπισαν, άλλαξαν πολύ τον τρόπο που σκέφτονταν μέχρι τότε οι ίδιοι οι εργάτες αλλά και η κοινωνία τους αντιμετώπισε διαφορετικά.
Πλέον το εργοστάσιο είναι ένας ανοιχτός κοινωνικός χώρος στον οποίο συλλογικότητες από όλη την πόλη αλλά και απλοί πολίτες ή καθηγητές Πανεπιστημίου διοργανώνουν γιορτές, γάμους, σεμινάρια χορού, διαλέξεις, επιδείξεις μόδας, ενώ ταυτόχρονα βρίσκονται σε επαφή με άλλα εργοστάσια στη Χιλή, την Αργεντινή, την Βραζιλία και την Ελλάδα.