Το σημερινό καθεστώς συμβάσεων εργασίας

ΣΥΜΦΩΝΑ με καταγραφή του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, που κωδικοποίησε τις αλλαγές που έχουν επέλθει στο πεδίο σύναψης και εφαρμογής των συλλογικών συμβάσεων εργασίας μετά την εφαρμογή των νόμων κύρωσης των τριών Μνημονίων, βρίσκονται σε ισχύ οι παρακάτω μορφές συμβάσεων:

ΕΘΝΙΚΕΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΣΕ: Αφορούν τους εργαζομένους όλης της χώρας και διασφαλίζουν τα γενικά κατώτατα όρια (μισθών, ημερομισθίων και όρων παροχής εργασίας), αλλά πλέον μόνο για τα μέλη των συμβαλλόμενων εργοδοτικών οργανώσεων και μόνο με ευνοϊκότερους όρους από το νομοθετημένο μισθό. Συνάπτονται από την τριτοβάθμια οργάνωση των εργαζομένων (ΓΣΕΕ) και τις αναγνωριζόμενες ως ευρύτερης εκπροσώπησης ή πανελλήνιας έκτασης οργανώσεις των εργοδοτών (ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ).

ΚΛΑΔΙΚΕΣ ΣΣΕ: Αφορούν τους εργαζομένους περισσότερων ομοειδών ή συναφών επιχειρήσεων ή εκμεταλλεύσεων (ενός δηλαδή συγκεκριμένου κλάδου παραγωγής) ορισμένης πόλης ή περιφέρειας ή όλης της χώρας. Συνάπτονται από πρωτοβάθμιες ή δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις που καλύπτουν εργαζομένους, ανεξάρτητα από το επάγγελμα ή την ειδικότητά τους, ομοειδών ή συναφών επιχειρήσεων του ίδιου κλάδου και από εργοδοτικές οργανώσεις.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΣΣΕ: Αφορούν τους εργαζομένους μιας επιχείρησης ή εκμετάλλευσης. Συνάπτονται μεταξύ κάθε εργοδότη ή επιχείρησης, ανεξαρτήτως του αριθμού των απασχολούμενων ατόμων και του επιχειρησιακού σωματείου. Εάν δεν υπάρχει επιχειρησιακό σωματείο, μπορεί να συνάψει επιχειρησιακή ΣΣΕ και «ένωση προσώπων» ή, εάν δεν υπάρχει ούτε ένωση προσώπων, μπορεί να συμβληθεί η αντίστοιχη πρωτοβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση. Σε επιχειρήσεις με περισσότερες από μία εκμεταλλεύσεις μπορεί να συναφθεί διαφορετική ΣΣΕ για κάθε εκμετάλλευση. Οι όροι μιας επιχειρησιακής ΣΣΕ είναι δυνατόν να ισχύουν για το σύνολο των εργαζομένων μιας επιχείρησης, ανεξάρτητα από την εργασία και τη θέση τους, ενώ μπορούν και να περιέχουν αναφορές σε συγκεκριμένες κατηγορίες εργαζομένων ή να εξαιρούν άλλες κατηγορίες από την ισχύ κάποιων όρων τους.

ΕΘΝΙΚΕΣ ΟΜΟΙΟΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΣΣΕ:

Αφορούν τους εργαζομένους ορισμένου επαγγέλματος και των συναφών προς το επάγγελμα αυτό ειδικοτήτων όλης της χώρας. Συνάπτονται από δευτεροβάθμιες ή πρωτοβάθμιες ομοιοεπαγγελματικές συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων πανελλήνιας έκτασης και εργοδοτικές οργανώσεις ευρύτερης εκπροσώπησης ή πανελλήνιας έκτασης.

ΤΟΠΙΚΕΣ ΟΜΟΙΟΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΣΣΕ: Αφορούν τους εργαζομένους ορισμένου επαγγέλματος ή και των συναφών ειδικοτήτων συγκεκριμένης πόλης ή περιφέρειας. Συνάπτονται μεταξύ ομοιοεπαγγελματικών συνδικαλιστικών οργανώσεων (πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων) τοπικού χαρακτήρα, δηλαδή μεταξύ των εργαζομένων και των εργοδοτικών οργανώσεων.

ΣΣΕ ΟΜΙΛΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ: Αφορά τους εργαζομένους στις επιχειρήσεις του ομίλου (μητρική και θυγατρικές). Ομιλος επιχειρήσεων υπάρχει όταν περισσότερες επιχειρήσεις, ενώ είναι νομικά αυτοτελείς, βρίσκονται υπό ενιαία διοίκηση και επιδιώκουν τον ίδιο οικονομικό σκοπό. Η ΣΣΕ αυτή έχει τα χαρακτηριστικά επιχειρησιακής ΣΣΕ και μπορεί να συναφθεί με σκοπό τη ρύθμιση των όρων εργασίας των εργαζομένων του ομίλου κατά τρόπο ενιαίο. Η ΣΣΕ αυτή δεν προβλέπεται ρητά στο Ν. 1876/1990. Γίνεται δεκτό όμως ότι μπορεί να συναφθεί τέτοιου είδους ΣΣΕ μεταξύ της πιο αντιπροσωπευτικής (επιχειρησιακής) συνδικαλιστικής οργάνωσης των εργαζομένων στις επιμέρους επιχειρήσεις και από τις εταιρείες του ομίλου ή από κοινό εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπό του ή από τη μητρική εταιρεία ως κοινό εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο.

Α. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ

Μετενέργεια συμβάσεων

Μετενέργεια ονομάζεται η διατήρηση των κανονιστικών όρων μιας ΣΣΕ για ένα χρονικό διάστημα (6 μηνών με το προηγούμενο καθεστώς και 3 μηνών με το ισχύον καθεστώς) μετά τη λήξη ή την καταγγελία της, προκειμένου να προστατευθούν οι εργαζόμενοι μέχρι τη σύναψη νέας συλλογικής σύμβασης εργασίας.

Δηλαδή, όσα προβλέπονται σε μια ΣΣΕ εξακολουθούν να ισχύουν για διάστημα 3 μηνών μετά τη λήξη της, με σκοπό να προστατευτούν οι εργαζόμενοι μέχρι να υπογραφεί νέα ΣΣΕ. Με το ισχύον νομικό καθεστώς η μετενέργεια ισχύος των κανονιστικών όρων ΣΣΕ που θα λήξει ή θα καταγγελθεί περιορίζεται στους 3 μήνες.

Από 1 έως 3 χρόνια οι συμβάσεις

Με την πράξη υπουργικού συμβουλίου 6/2012 καταργούνται οι ΣΣΕ αορίστου χρόνου και ορίζεται ότι αυτές συνάπτονται πλέον για ορισμένο χρόνο, η διάρκεια του οποίου δεν μπορεί να είναι μικρότερη από ένα έτος και δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 3 έτη.

Η ισχύς μιας ΣΣΕ αρχίζει από την ημέρα κατάθεσής της στην αρμόδια υπηρεσία, δηλαδή στην κατά τόπο αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας της νομαρχίας όπου καταρτίστηκε η ΣΣΕ ή, αν πρόκειται για την Εθνική Γενική ή για κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές ΣΣΕ, στην κεντρική υπηρεσία του υπουργείου Εργασίας.

Μια ΣΣΕ λήγει α) είτε με την πάροδο του συμφωνημένου χρόνου (ΣΣΕ ορισμένου χρόνου), β) είτε με γραπτή καταγγελία ενός από τα συμβαλλόμενα μέρη, γ) είτε με ρητή ή σιωπηρή κατάργησή της από μεταγενέστερη ΣΣΕ ή διαιτητική απόφαση.

Ως σημαντικότερος τρόπος λύσης μιας ΣΣΕ προβλέπεται η ολική καταγγελία, ενώ μερική καταγγελία είναι δυνατή μόνο με αντίστοιχη πρόβλεψη σε ρήτρα που υπάρχει σε αυτή τη ΣΣΕ.

Εφ' όσον γίνει δεκτό ότι πλέον επιτρέπονται μόνο ΣΣΕ ορισμένου χρόνου, βασικός τρόπος λήξης τους είναι η αυτοδίκαιη (άμεση) λύση με την πάροδο του συμφωνηθέντος χρόνου διαρκείας τους, με επιφύλαξη τα τρίμηνα πλασματικής ισχύος και μετενέργειας.

Είναι δυνατή η λύση μιας ΣΣΕ με κοινή -συνήθως τροποποιητική- συμφωνία των μερών, ενώ κατ' εξαίρεση προβλέπεται η δυνατότητα πρόωρης καταγγελίας, εάν έχει προκύψει σημαντική μεταβολή των συνθηκών που υπήρχαν κατά τη σύναψη της ΣΣΕ. Με την καταγγελία μιας ΣΣΕ ξεκινάει η διαδικασία διαπραγματεύσεων για τη σύναψη νέας.

Α. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ

ΕNET.GR