Γ. Κουτρουμάνης: «Εχουμε μπροστά μας βαρύ χειμώνα»

 

Ο υπουργός Εργασίας μιλάει στο «Βήμα» για τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης και τα επώδυνα μέτρα στην κοινωνία

«Εχουμε μπροστά μας τον δυσκολότερο χειμώνα των τελευταίων δεκαετιών. Η εξέλιξη της ανεργίας αλλά και η ανάκαμψη των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων εξαρτώνται άμεσα από τη συνολικότερη πορεία της χώρας». Το μέγεθος των δυσκολιών που θα αντιμετωπίσουμε τους επόμενους μήνες προσδιορίζει ο υπουργός Εργασίας κ. Γ. Κουτρουμάνης, ο οποίος είναι επιφορτισμένος με το - δυσκολότερο χαρτοφυλάκιο της κυβέρνησης, καθώς καλείται να διαχειρισθεί τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης και των επώδυνων μέτρων στην κοινωνία. «Η ανεργία θα είχε ξεπεράσει το 20% χωρίς τα προγράμματα του ΟΑΕΔ» σημειώνει και εκφράζει την ανησυχία του για όσα θα ακολουθήσουν το φθινόπωρο στην αγορά εργασίας. Χαρακτηρίζει το 2011 «τη δυσκολότερη χρονιά για το ΙΚΑ», το οποίο βρίσκεται σε δεινή οικονομική θέση, αλλά διαβεβαιώνει ότι το μεγαλύτερο Ταμείο «δεν θα χρεοκοπήσει και θα συνεχίσει να καταβάλλει τις συντάξεις». Εκτιμά ότι τυχόν συνέχιση της κρίσης το 2012 «με τα ίδια χαρακτηριστικά» θα οδηγήσει σε κατάρρευση τα Ταμεία, αλλά πιστεύει ότι το έτος αυτό θα εμφανισθούν «τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης». Θεωρεί ότι ο ασφαλιστικός νόμος του 2010 «έσωσε τα Ταμεία», τα οποία χωρίς τα μέτρα αυτά θα έπρεπε να
μειώσουν τις συντάξεις κατά 10% μέσα στο 2011. Τέλος, υπόσχεται να διορθώσει «τις όποιες αδικίες στις περικοπές των συντάξεων με την έξοδο της χώρας από την κρίση».

- Μετά την περικοπή της 13ης και της 14ης σύνταξης, με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, οι συνταξιούχοι βρίσκονται μπροστά σε νέες περικοπές του εισοδήματός τους. Υπάρχει τέλος σε αυτή την κατάσταση ή σε έναν χρόνο θα κληθείτε και πάλι να περικόψετε μισθούς και συντάξεις;

«Είναι προφανές ότι η Ελλάδα της κρίσης και της μεγάλης προσπάθειας να αποτραπεί η χρεοκοπία της χώρας, δεν μπορεί να έχει τις ίδιες δυνατότητες και τις ίδιες πρακτικές με εκείνες προηγούμενων ετών. Βιώνουμε ως χώρα μία πρωτόγνωρη πραγματικότητα που οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε. Μπροστά στο ενδεχόμενο να ανασταλεί η πληρωμή συντάξεων και μισθών οδηγηθήκαμε το 2010 στη μείωσή τους, μέσα κυρίως από την περικοπή των δώρων. Ηταν ένα επώδυνο αλλά αναγκαίο μέτρο, στη συγκεκριμένη συγκυρία, προκειμένου να αποφύγουμε τα χειρότερα. Το 2011 δεν υπήρξαν άλλα μέτρα για οριζόντιες μειώσεις στις συντάξεις αλλά μόνο για κύριες συντάξεις άνω των 1.700 ευρώ και επικουρικές άνω των 300 ευρώ. Ολες οι προσπάθειες που κάνουμε είναι να αποτρέψουμε παραπέρα μείωση στις συντάξεις, εκτός βέβαια από τις μειώσεις που θα υπάρξουν σε ορισμένα επικουρικά ταμεία και συγκεκριμένα εκεί όπου παρατηρούνται ελλείμματα».

- Είστε σε θέση να υποσχεθείτε κάτι στους συνταξιούχους για το μέλλον ή οι περικοπές των συντάξεων θα είναι πλέον μόνιμες;

«Η μεγαλύτερη αδικία είναι η μείωση του εισοδήματος των συνταξιούχων και περισσότερο των χαμηλοσυνταξιούχων. Αυτή είναι η πρώτη και μεγάλη αδικία που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Ομως αυτό δεν γίνεται με υποσχέσεις, ούτε με τις συνήθεις δεσμεύσεις που δεν υλοποιούνται. Χρειάζεται σκληρή δουλειά και αυτό κάνουμε, για να ισορροπήσει η χώρα οικονομικά, για να μπουν τα ασφαλιστικά ταμεία σε μία πορεία διασφάλισης των πόρων και της βιωσιμότητάς τους. Το ασφαλιστικό σύστημα επηρεάζεται άμεσα από τη γενικότερη κατάσταση που επικρατεί στην πραγματική οικονομία. Επομένως, το κρίσιμο θέμα και για τις συντάξεις είναι η έξοδος της χώρας από την κρίση, η ενίσχυση της απασχόλησης και του εισοδήματος. Αυτή είναι η κατεύθυνση στην οποία κινούμαστε, για να μπορούμε να διορθώσουμε και τις όποιες αδικίες».

- Πολλά ασφαλιστικά ταμεία αντιμετωπίζουν οξύτατο πρόβλημα ρευστότητας. Εχουν εξαντλήσει το μεγαλύτερο μέρος της προβλεπόμενης κρατικής επιχορήγησης και ρευστοποιούν ομόλογα για να καταβάλουν τις τρέχουσες παροχές. Υπάρχει περίπτωση αδυναμίας καταβολής των συντάξεων έως το τέλος του έτους;

«Το πρόβλημα στα Ταμεία δεν είναι σημερινό. Απλά σήμερα είναι μεγαλύτερο αφού η μεγάλη ανεργία αλλά και η μείωση των μισθών δημιουργούν μεγάλες απώλειες για το σύστημα συνολικά. Πάντως εάν δεν είχαμε προχωρήσει στην ψήφιση του νέου ασφαλιστικού νόμου και δεν είχαμε καταφέρει να περιορίσουμε σημαντικά τη σπατάλη των κλάδων Υγείας από τον Μάρτιο του 2010, τα Ταμεία θα είχαν καταρρεύσει. Δεν υπάρχει κίνδυνος για την καταβολή των συντάξεων. Εχουμε έγκαιρα κάνει τον σχεδιασμό μας έτσι ώστε να μην υπάρξει η παραμικρή καθυστέρηση στην καταβολή τους. Και αυτό θα συνεχιστεί και το επόμενο διάστημα».

- Προσφάτως δηλώσατε ότι το 2011 είναι η δυσκολότερη χρονιά από την ίδρυση του ΙΚΑ, ενώ ο διοικητής του Ιδρύματος ανέφερε ότι η πληρωμή των συντάξεων κάθε μήνα έχει μετατραπεί σε «θρίλερ». Το μεγαλύτερο Ταμείο της χώρας βρίσκεται υπό καθεστώς χρεοκοπίας;

«Πράγματι, το 2011 είναι η δυσκολότερη χρονιά για το ΙΚΑ. Είναι βέβαια κάτι που το είχαμε προβλέψει από το τέλος του 2010. Το ΙΚΑ δεν θα χρεοκοπήσει παρά τη δύσκολη συγκυρία, γιατί αντιμετωπίζουμε τη βασική αιτία του προβλήματος που είναι η μεγάλη σπατάλη στον τομέα υγειονομικής περίθαλψης. Το 50% του ετήσιου ελλείμματος του ΙΚΑ αντιμετωπίζεται με τον περιορισμό της φαρμακευτικής δαπάνης. Παράλληλα, εφαρμόζουμε μέτρα για την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και την είσπραξη οφειλών παλαιοτέρων ετών». - Εικόνα οικονομικού αδιεξόδου δείχνουν οι μελέτες και για τα επικουρικά ταμεία. Τι σχεδιάζεται με τη νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση από τον Σεπτέμβριο;

«Εχουμε νομίζω αποδείξει ότι παίρνουμε αποφάσεις που είναι πολλές φορές δύσκολες αλλά είναι αναγκαίες ώστε να μη δημιουργούνται αδιέξοδα. Είναι γνωστό εδώ και 15 τουλάχιστον χρόνια ότι μερικά επικουρικά ασφαλιστικά ταμεία δίνουν συντάξεις δυσανάλογα μεγάλες σε σχέση με τις εισφορές που καταβάλλονται. Υποχρέωσή μας είναι να διασφαλίσουμε την επικουρική σύνταξη και για τα επόμενα χρόνια. Τον Σεπτέμβριο θα υπάρξουν ρυθμίσεις που θα εφαρμοσθούν από τις αρχές του 2012 και θα περιλαμβάνουν και μειώσεις για τα επικουρικά ταμεία που παρουσιάζουν ελλείμματα».

- Εχετε ήδη δρομολογήσει μέτρα εξυγίανσης του ασφαλιστικού συστήματος όπως η αναθεώρηση της λίστας των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων, εξορθολογισμό των δαπανών υγείας, επανάκριση των αναπηρικών συντάξεων, απογραφή των συνταξιούχων, αντιμετώπιση της κλοπής των Ταμείων από επιτήδειους κ.ά. Κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει με πολλά από αυτά. Ωστόσο θα έπρεπε να έλθει η οικονομική κρίση για να υπάρξει νοικοκύρεμα στα Ταμεία;

«Πράγματι, όλα αυτά τα προβλήματα θα έπρεπε να έχουν αντιμετωπισθεί εδώ και πολλά χρόνια. Αυτό όμως δεν έγινε, παρά τις όποιες κατά καιρούς προσπάθειες, τις οποίες δεν θέλω να υποτιμήσω. Είναι όμως βέβαιο ότι εάν είχαμε ένα σωστά οργανωμένο ασφαλιστικό σύστημα, πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπί ζουμε σήμερα δεν θα υπήρχαν. Φτάσαμε λοιπόν στο επώδυνο και άδικο μέτρο της περικοπής των συντάξεων, ενώ την ίδια στιγμή τα Ταμεία έχαναν εκατοντάδες εκατομμύρια από μία αναποτελεσματική λειτουργία και μία σπατάλη στις παροχές υγείας 3 και πλέον δισ. ευρώ που ευνοούσε μόνο τους προμηθευτές. Για τον λόγο αυτόν επικεντρωθήκαμε από την πρώτη στιγμή στην προσπάθεια ελέγχου και περιστολής των δαπανών και έχουμε πολύ θετικά αποτελέσματα».

- Πέρυσι ψηφίσατε τον νόμο για το Ασφαλιστικό. Ταυτοχρόνως λάβατε μια σειρά επώδυνων μέτρων περικοπών. Εναν χρόνο μετά, πόσο έχει αποδώσει αυτή η προσπάθεια;

«Είμαι από αυτούς που εδώ και 10 τουλάχιστον χρόνια έλεγαν ότι εάν δεν αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα των Ταμείων θα υποχρεωθούμε να πάρουμε επώδυνα μέτρα, με δραματική μείωση των παροχών και ανέλαβα κυβερνητικά καθήκοντα όταν είχε έρθει η ώρα να πληρώσουμε τον λογαριασμό για όσα κάναμε ή δεν κάναμε τα προηγούμενα χρόνια. Προχωρήσαμε άμεσα. Με τον νέο ασφαλιστικό νόμο θεμελιώσαμε ένα ασφαλιστικό σύστημα που είναι κοινωνικά δίκαιο και βιώσιμο σε βάθος χρόνου. Καταφέραμε το 2010 να είναι ένας χρόνος αντιστροφής της πορείας για το ασφαλιστικό σύστημα που πήγαινε με μαθηματική ακρίβεια στην χρεοκοπία μαζί με τη χρεοκοπία της χώρας. Η αποτροπή μιας τέτοιας εξέλιξης στα Ταμεία, στηρίχθηκε σε συγκεκριμένα αποτελέσματα που είχαμε αυτόν τον χρόνο. Το συνολικό αποτέλεσμα από τη μείωση των δαπανών και την αύξηση των εσόδων ήταν περίπου στα 3,3, δισ. ευρώ (2,53 δισ. ευρώ από μείωση δαπανών και 756 εκατ. ευρώ από αύξηση εσόδων)».

- Οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης στα Ταμεία είναι ολέθριες. Το ΙΚΑ και ο ΟΑΕΔ χάνουν πάνω από 3 δισ. ετησίως εξαιτίας της αυξημένης ανεργίας, των μειωμένων αποδοχών. Μήπως τα μέτρα που λαμβάνετε αποδειχθούν ανεπαρκή, εφόσον η ύφεση διατηρηθεί και τον επόμενο χρόνο;

«Είναι βέβαιο ότι εάν συνεχισθεί αυτή η κρίση με τα ίδια χαρακτηριστικά και μετά το 2012 τα ασφαλιστικά ταμεία θα αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα. Σύμφωνα όμως με όλες τις προβλέψεις, το 2012 θα είναι ένας χρόνος σταθεροποίησης της κατάστασης και θα έχουμε τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης. Αυτή είναι η προσπάθεια που κάνουμε, που κάνει η χώρα για να μπούμε σε μία νέα τροχιά ανάπτυξης και προοπτικής. Η πορεία του ασφαλιστικού συστήματος και του κοινωνικού κράτους συνολικά συνδέεται απόλυτα με τη συνολικότερη πορεία της χώρας».

«20% η ανεργία χωρίς τα προγράμματα του ΟΑΕΔ»

- Η ανεργία έχει ήδη φθάσει στο 16%, ενώ το φθινόπωρο αναμένεται περαιτέρω επιδείνωση όλων των δεικτών της αγοράς εργασίας. Η ΓΣΕΕ εκτιμά ότι η πραγματική ανεργία θα αγγίξει το 20%. Ποια είναι η δική σας εκτίμηση και κατά πόσο υπάρχει τρόπος ανάσχεσης του προβλήματος;

«Η ανεργία θα είχε φθάσει στο 20% εάν δεν είχαμε εφαρμόσει προγράμματα ανάσχεσής της από τον Μάρτιο του 2010 και μέχρι σήμερα, κυρίως μέσα από τον ΟΑΕΔ. Παραμένει όμως υψηλή η ανεργία και όλοι γνωρίζουμε ότι η ανάπτυξη και οι επενδύσεις μπορούν να δώσουν βιώσιμη λύση στο μεγαλύτερο αυτό κοινωνικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα μας. Γνωρίζουμε επίσης ότι μπροστά μας έχουμε τον δυσκολότερο χειμώνα των τελευταίων δεκαετιών. Για τον λόγο αυτόν και προκειμένου να περιορίσουμε όσο γίνεται την αύξηση της ανεργίας και να στηρίξουμε τους ανέργους, επεξεργαζόμαστε ένα μεγάλο πακέτο προγραμμάτων και μέτρων που αρχίζουν από αρχές Σεπτεμβρίου. Με προγράμματα απασχόλησης, διατήρησης θέσεων εργασίας αλλά και ένα νέο πρόγραμμα κατάρτισης. Δεν θα λύσουμε ασφαλώς έτσι το πρόβλημα της ανεργίας. Ομως θα αξιοποιήσουμε πόρους που μπορούν να φθάσουν τα 3,9 δισ. ευρώ για να καλυφθούν μέχρι 900.000 άτομα, για να έχουν ένα εισόδημα, για να μπορέσουν άνεργοι να καταρτιστούν σε νέες δεξιότητες και να ξαναμπούν στην αγορά εργασίας. Παράλληλα εφαρμόζουμε μέτρα προστασίας με την ασφαλιστική κάλυψη όλων των ανέργων για υγειονομική περίθαλψη με τη βελτίωση των προϋποθέσεων για την καταβολή του επιδόματος στους μακροχρόνια ανέργους. Ολα αυτά τα μέτρα είναι αναγκαία στη δύσκολη αυτή περίοδο. Ομως θα επαναλάβω και πάλι ότι η αντιμετώπιση της κρίσης και οι μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές που προωθούμε μπορούν να δώσουν μόνιμες λύσεις στα προβλήματα. Οι συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί μετά τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής είναι θετικές, όχι για να εφησυχάσουμε,αλλά για να εντείνουμε την προσπάθεια, να πετύχουμε τους στόχους, να πιάσουν τόπο οι θυσίες».